Dit boekje is de catalogus van de reizende tentoonstelling Mensentuin. Koloniale tentoonstellingen wereldwijd. Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika is de vijfde locatie voor deze internationale expo, na Parijs (Musée du quai Branly), Rouen (Muséum), Luik (Cité Miroir), Pointe-à-Pitre (Mémorial ACTe). De tentoonstelling, georganiseerd in partnerschap met de Groupe de recherche Achac, vindt er plaats ter gelegenheid van de 125e verjaardag van de Koloniale afdeling van de Wereldtentoonstelling van Brussel in 1897.
Historicus Pascal Blanchard (Groupe de recherche Achac Achac) is verantwoordelijk voor het concept van de tentoonstelling, samen met Maarten Couttenier en Mathieu Zana Etambala (KMMA). De bezoeker wordt er ondergedompeld in de vergeten geschiedenis van de ‘mensentuinen'. De expo focust op Tervuren maar plaatst toch het fenomeen van de ‘antropologische' tentoonstellingen in een meer algemene context. Vanaf het begin van de negentiende eeuw en tot aan de Tweede Wereldoorlog werden ‘tentoonstellingen' van dit type georganiseerd in bijna heel Europa, maar ook in de Verenigde Staten, Japan en in Congo zelf (in 1931). Hun populariteit steeg samen met de toenemende koloniale veroveringen. Er kwamen niet alleen Afrikanen in voor, maar ook inwoners van alle gekoloniseerde landen: Amerikaanse indianen, Aboriginals, Indiërs, Aziaten, Maghrebijnen, Oosterlingen, Vuurlanders … Maar het was vooral vanaf 1880 dat deze tentoonstellingen in heel Europa een hoge vlucht namen: van enkele tentoongestelde individuen in het begin evolueerden ze tot echte ‘mensentuinen' met exotische decors of ‘echte dorpen' die aan miljoenen bezoekers werden getoond.
De tentoonstelling verkent aan de hand van meer dan 500 documenten op historische en thematische wijze de dunne grenzen tussen ‘exotisch' en ‘gekoloniseerd', wetenschap en voyeurisme, kolonialisme en racisme, en probeert de tentoongestelde bevolkingsgroepen uit de anonimiteit te halen (met name de Congolezen die aanwezig waren in 1897 in het park van Tervuren of op de andere Belgische tentoonstellingen tussen 1880 en 1958).
